Ziya Gökalp’in vefatının 100. yıl dönümü nedeniyle yapılmakta olan anma toplantılarını memnuniyetle gözlemliyoruz.
Atatürk’ün “fikirlerimin babası Ziya Gökalp’tir” dediği, Türkçülüğün Esasları kitabının yazarı Ziya Gökalp’e gösterilen ilginin düzeyi ve geçmiş olayların da bilinmesi gerekir .
Diyarbakır, Ziya Gökalp’e sevgisini ilk okul, orta okul ve liseye Ziya Gökalp’in adını vererek gösterdi.
Doğduğu ev müze olarak koruma altına alındı. Ziya Gökalp müzesi Başbakan Adnan Menderes tarafından açıldı.1
Ziya Gökalp’i çok seven Av. Şevket Beysanoğlu, 1956 yılında Diyarbakır’ı Tanıtma Derneği’ni kurdu, Ziya Gökalp’in birçok eserini yayımladı.
Babamın şark hizmeti nedeniyle ilk okulu Ziya Gökalp İlk Okulu’nda bitirdim. Orta III’e kadar Diyarbakır Ziya Gökalp Orta Okulu’nda okudum. O yıllarda Nebi Camii önünde “Güneydoğu’nun kalbi Diyarbakır’a Ziya Gökalp Üniversitesi açılmalıdır” tabelası asılı idi.
27 Mayıs İhtilali sonrası Diyarbakır Belediye Meclisi, Dağkapı’yaZiya Gökalp Meydanı adı verilmesi ve heykelinin dikilmesi kararı almıştı. Uygulama engellendi, yaptırılan heykel Ziya Gökalp Müzesi’ne kaldırıldı.
Diyarbakır Ziya Gökalp Üniversitesi, Başbakan Süleyman Demirel’in yaptığı konuşmayla açıldı.2
Ziya Gökalp Üniversitesini yaşatmak için kurulan dernek kamu yararına çalışan dernek kabul edildi (1969).3
1966 yılında Ankara Üniversitesi’ne bağlı olarak Diyarbakır’a Tıp Fakültesi açıldı. Fakülte binası Diyarbakır Ticaret Odası’nın bulunduğu tarihi binaydı.4 Diyarbakır’a üniversite açılması safhasında Ziya Gökalp’in adı üniversiteye değil Dicle Üniversitesi’nin Eğitim Fakültesi’ne verildi.
6 Ekim 2014’te IŞİD’inKobani’yi kuşatması üzerine YPG militanlarının Türkiye üzerinden silah nakli yapmasına izin vermeyen 62. Türkiye Hükümeti’ne tepki olarak HDP isyan başlattı.Sokağa çıkma çağrısıyla başlayan protesto eylemleri silahlı çatışmaya dönüştü. Türkiye’nin birçok iline yayılan eylemde insanlarımız öldürüldü, güvenlik güçlerimiz şehit verdi. İsyancı HDP’li güruh yakıp yıkmaya başladı. Türk’e ve Türkiye’ye besledikleri düşmanlığı Ziya Gökalp Müzesi’ni basarak gösterdiler. Müzenin çok sağlam bir kapısı vardı; içeriden açılmadan girilmesi imkansızdı. Göstericiler Diyarbakır Sur’da aynı yol üzerinde bulunan Cahit Sıtkı Tarancı Müzesi’ne dokunmadılar, Ahmed Arif Müzesi’ne dokunmadılar, Ziya Gökalp Müzesi’ne geldiklerinde kudurdular. Türkçülüğün Esasları’nı yazan, Atatürk’ün fikirlerinin babası olarak gördüğü büyük insan Ziya Gökalp’in müzesini, müzedeki tarihi kitap ve belgeleri, heykelini yaktılar, yok ettiler.
PKK saldırısı sonrası yakılan müze onarıldı. Yok edilen Ziya Gökalp heykeli yerine büst konuldu.
Diyarbakır Sur içinde Cahit Sıtkı Tarancı, Ahmed Arif müzelerine ücretsiz girilirken, Ziya Gökalp Müzesi’nden ücret alınmaya devam ediliyor.
Diyarbakır’a gelen Cumhurbaşkanı, siyasetçiler, Ziya Gökalp Müzesi’ni görmezden geliyor. Sadece Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ’ın müzeyi ziyaret ettiği biliniyor.
Ziya Gökalp’in doğduğu ev, sahip olduğu kültürel miras, son dönem Diyarbakır Ticaret Odası, Diyarbakır Belediyesi kaynaklarında Kürtçe yayımlanıyor.
Türkçülüğün Esasları’nı yazmış, Atatürk’ün fikirlerimin babası dediği Ziya Gökalp’in varlığı, Diyarbakır’ın Türklüğünün bir kanıtı olmasının yanında terör örgütünün siyaset sahnesindeki aktörlerini rahatsız ediyor. Fırsat bulduklarında Ziya Gökalp ve onun fikirlerine düşmanlıklarını Ziya Gökalp Müzesi’ni yok ederek ve gözden uzak tutarak gösteriyor.
Gizli bir el Ziya Gökalp’in adını siliyor, gündeme gelmesini engelliyor, görünüşe göre Ziya Gökalp Diyarbakır’da çok seviliyor. Bu düşmanlığı Diyarbakır’da belediyeler yapıyor.
Ziya Gökalp’i Türk milleti çok seviyor. Ziya Gökalp şarkılarda, ilahilerde yaşıyor.
“Çoban kaval çaldı sordu bülbüle” şiiri Bestekar Muallim İsmail Hakkı Bey tarafından Nihavent şarkı (1927),
“Kani değil ey goncedehen busene lebler” şiiri Bestekar Kazım Us tarafından Kürdilihicazkar şarkı (1970),
“Tanrımız tek bir ilah ikiye tapmak günah” şiiri ilahi formunda bestelendi.6Bu besteler TRT repertuarında bulunuyor.
Başbakan Süleyman Demirel’in Ziya Gökalp Üniversitesi açılışında yaptığı konuşmayla belgeli olmasına rağmen (1969) Ziya Gökalp’in adının üniversiteye verilmesi engelleniyor .
Ziya Gökalp’in Türk tarihine, Türk kültürüne yaptığı hizmetleri ve aziz hatırasını saygı duruşuyla anıyoruz.
Dipnotlar:
1) Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi-Diyarbakır Ziya Gökalp Müzesi’nin açılışına Başbakan Adnan Menderes’in teşrifi (03.03.1956).
2) Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi-Başbakan Süleyman Demirel’in Ziya Gökalp Üniversitesi’nin açılışı münasebetiyle yaptığı konuşma (17.01.1969).
3) Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi-Merkezi Diyarbakır’da bulunan DiyabakırZiya Gökalp Üniversitesi’ni Gerçekleştirme ve Yaşatma Derneği’nin kamu yararına çalışan derneklerden sayılması
(08. 11. 1969).
4) Prof. Dr. Neslihan Dalkılıç
5) Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi.
6) Mürselin Güney.
