E devlet üzerinden online olarak isim ve soy isim değişikliği başvurusunun yapılabildiğinin ortaya çıkması, kamuoyunda yaklaşan seçimler öncesinde “Sahte seçmenler mi yaratılıyor?” sorusuna sebep oldu.
Çıkarılan geçici yönetmeliğe göre yaklaşık 1 senedir başvurular devam ediyor ve Nüfus İdaresi’nin en son yaptığı açıklamaya göre 300 bin kişi soy ismini, 135 bin kişi de ismini bu yönetmelikten faydalanarak değiştirmiş.
Elbette kimler değiştirmiş, bunların içinde sonradan vatandaşlık alan Suriyeliler var mı, bununla ilgili bir açıklama yok. Kimlerin bu değişiklikten faydalandığını bilmemek tabii ki söylentileri arttırıyor. Bununla birlikte verilen rakamlar doğru mu? Vatandaşlık verilen mültecilerle ilgili rakamların ne kadar tutarsız olduğu düşünüldüğünde, Nüfus Müdürlüğü’nü de TÜİK’ten daha güvenilir bulmak için bir gerekçe yok.
Geçici yönetmeliğin Türk halkıyla ilgili olduğu düşünülsün diye belirli başvuru şartları konulmuş. Bunların içinde kişinin “toplumca komik bulunan isim ve/ veya soyada sahip olması, kişinin isminin bir terör örgütü elebaşıyla veya toplum tarafından bilinen bir suçlu ile aynı olması, kişinin isminin ahlak kurallarına aykırılık teşkil etmesi” gibi mantıklı kriterler de var.
Bununla birlikte il ve ilçe idari kurullarına “Kişinin kimliğinde yazan isimle tanınmaması, farklı bir isim veya lakap ile seslenilmesi, kişinin yapmış olduğu iş nedeniyle isminin haklı olarak değişmesini gerektiren haller ve haklı sebep gösterilebilecek diğer haller” gibi sınırı belli olmayan durumlarda da değişiklik hakkının tanınması da başlı başına bir soru işareti.
Daha önceden de mahkemeler aracılığıyla devlet isim değişikliğine imkan tanıyordu. Mahkemenin varlığı; kayıt tutulması, yapılan değişikliğin muhataplarının defterlere geçmesi ve bu kararı kimin verdiğinin bilinmesi anlamına geliyordu.
Oysa bu durumda değişikliklere bir “kurul” izin veriyor, kimin doğrudan sorumlu olduğu belirsiz ve ortada hiçbir kayıt yok. Sadece mülteciler için değil, vatandaşın güvenliği açısından sorun teşkil eden kişiler bile bu “imkandan” faydalanıp devlet dairesine bile gitmeden ismini değiştirebilir.
Önceden sahte kimlikle yakalanan birçok suçlu devletin sağladığı bu “imtiyazdan” faydalanarak yeni kimlikleriyle suç işlemeye devam edebilir. Yani sadece vatandaşlık alan mültecilerle değil, zaten vatandaş olanlarla ilgili sorunlar da olabilir.
Bunları bilmiyoruz ama devletin açıklamalarını da tutarlı bulmuyoruz. Sonuçta minareyi çalan kılıfını hazırlıyor. Belirli bilgileri vermenin amacı başka bilgileri saklamak da olabilir. Bahsedilen 450 bin kişinin kaçının sonradan vatandaş olduğu açıkça söylenmiş olsaydı geçici yönetmelikten kimlerin faydalandığını bilebilirdik.
Güvenin olmadığı yerde elbette şüphe olur. Kaç kişiye vatandaşlık hakkının tanındığına dair rakamların bile tartışıldığı bir ülkede, iktidarın “kolaylık olsun” diye yaptığı değişikliklerin altında başka bir şey aranması da gayet doğal.
Kaldı ki “kayıt” demek “devlet” demektir. Tıpkı Erdoğan’ın diplomasının bulunamaması gibi gelecekte de tüm kayıtların silindiği bir ülkenin altyapısı hazırlanıyor. Bunu şuna benzetebiliriz: İktidarın istemediği tüm haberler sanal ortamdan siliniyor ve uçuyor. Neredeyse tüm gazetelerin arşivleri sıfırlanmış durumda.
İşte böyle bir sistemde gelecekte imtiyazla alınmış vatandaşlıkları ispatlamak bile mümkün olmayacak. Kimileri sadece yeni bir isim almıyor, iktidar kimileri için yeni hayatlar da vaat ediyor. Geçmişini takip etmenin mümkün olmadığı, işlenen suçların bile ortaya çıkarılamadığı “köksüz” bir toplumsal düzen.
